İstanbul Planlama Ajansı araştırdı, kentteki en çok kira artışı yaşanan ilçeleri tek tek belirlendi. İPA’ya göre konut kiralarında ve satışında yaşanan ciddi fiyat artışı, her konut değişiminde artan kira uçurumu, yeni konut bulamama gibi sorunlar sadece ev bulma sürecinde hane ekonomilerini sarsıyor. İstanbul Planlama Ajansı kiracılar için duyurusunda “kiracıları sürekli kaygı ve tedirginlikle baş başa bırakılıyor” denildi
Kiraların en çok artış gösterdiği ilçe olarak Üsküdar ilk sırada yer aldı. 2019 yılından itibaren son dört yılda kira fiyatlarının en çok arttığı ilçeler:
Üsküdar: YÜZDE 96.1
Kağıthane: YÜZDE 95.4
Beykoz: YÜZDE 88.9
Başakşehir: YÜZDE 87.9
Küçükçekmece: YÜZDE 86.1
Eyüpsultan: YÜZDE 80.4
İstanbul Planlama Ajansı’nın yaptığı
“Bir Hak Olarak Barınma: Sağlıklı, Dayanıklı ve Güvenli Konuta Erişim Herkes İçin Mümkün Mü?” raporu İstanbul’daki konut ve kira fiyatlarındaki artışı uluslararası verilerle karşılaştırıldı.Kiraların mekânsal olarak ilçelerdeki etkilerini incelendi. Raporda ayrıca İPA’nın 317 İstanbullu ile yaptığı kentsel dönüşüm araştırmasının sonuçlarına da yer veriliyor.
Rapor Türkiye ve İstanbul’daki barınma krizinin nedenlerini ve enflasyonunun etkilerini incelerken kentsel dönüşümün sosyal altyapı dengesini sağlamada bir fırsat olarak kullanılabileceğinin altını çizildı. Buna göre uzun süredir inşaat sektörünün taleplerini gözeten rant odaklı dönüşümün yerine yurttaş hakları ve sosyal adaleti önceleyen bir kentsel dönüşüm perspektifinin, iyi bir planlamayla bir araya geldiğini durumda herkes için depremlere karşı dayanıklı, güvenli ve sağlıklı konuta erişim hakkının sağlanmasına yönelik adım atılabileceği belirtldi.
RAPORDAN ÖNE ÇIKANLAR:
Kasım 2023 verilerine göre İstanbul’da son bir yıl içerisinde konut satış fiyatları %84,14 oranında, kira fiyatları %75,56 artış gösterdi. Metrekare fiyatları değerlendirildiğinde ise satılık fiyatının %82,54, kiralık fiyatının ise %84,33 arttığı görülüyor.
Pandeminin etkisi ile birlikte kira fiyatları 2020 ile 2022 arasında tüm ülkelerde artış gösterdi. Ancak dünya genelinde kiralar 1,6, İstanbul’da 5,2 kat arttı. Türkiye’de satın alma gücünün de son yıllarda hızla düşmesiyle birlikte barınma krizi kaçınılmaz hale geldi.
Konut kiralarında ve satışında yaşanan ciddi fiyat artışı, her konut değişiminde artan kira uçurumu, yeni konut bulamama gibi sorunlar sadece ev bulma sürecinde hane ekonomilerini sarsmıyor, aynı zamanda kiracıları sürekli kaygı ve tedirginlikle baş başa bırakıyor.
ASGARİ ÜCRET ARTIŞI KİRA ARTIŞLARININ ALTINDA EZİLDİ
Asgari ücrette yaşanan artış ve kira fiyatlarında yaşanan artış karşılaştırıldığında asgari ücret zamlarının kiralardan çok daha az arttığı görüldü Özellikle ücretli çalışanların, kazançlarının büyük çoğunluğunu kira giderlerine harcamasına yol açan bu dengesizlik, sosyal adaletsizliği artıran ve toplumsal barışı tehdit eden boyuta geldi.
Hane halkı bütçesine aşırı yük getirmeyen bir fiyat veya kira düzeyinde ve belirli standartlarda konut, ödenebilir konut olarak nitelendiriliyor. Hane halklarının, aylık gelirlerinin %30’undan az bir kısmını konut harcamalarına tahsis etmeleri, oturdukları konutların hane halkı için ödenebilir olduğuna işaret etmektedir.
TÜİK’e göre ortalama hane halkı gelirinin 2023 yılında yaklaşık 13 bin TL olduğu düşünüldüğünde, konut kredilerinden yalnızca ayda 100 bin TL üzeri geliri olanların, yani toplumun en çok gelir elde eden yüzde 5’inin yararlanabildiği görülüyor.
